adminTrening Umiejętności Społecznych (TUS) to zajęcia, które wymagają nie tylko kompetentnego prowadzącego i dobrze dobranego programu, ale również odpowiednio przygotowanej przestrzeni. Sala, w której odbywają się zajęcia, ma ogromne znaczenie – może sprzyjać budowaniu relacji, ułatwiać skupienie, wzmacniać poczucie bezpieczeństwa i komfortu, a także wspierać proces uczenia się poprzez odpowiednie bodźce i strukturę. Jak więc zorganizować przestrzeń, by najlepiej służyła uczestnikom i prowadzącym?
1. Lokalizacja i dostępność
Na początku warto zwrócić uwagę na to, gdzie znajduje się sala. Powinna być:
- łatwo dostępna dla dzieci i rodziców (najlepiej w budynku z windą, bez barier architektonicznych),
- oddzielona od głośnych pomieszczeń (np. kuchni, świetlicy czy sal sportowych),
- z dostępem do toalety, najlepiej bliskim i bez konieczności długiego wychodzenia poza salę.
Cisza, spokój i brak nadmiernych bodźców zewnętrznych to podstawa – zwłaszcza dla dzieci ze spektrum autyzmu, nadwrażliwościami sensorycznymi lub trudnościami w koncentracji.
2. Przestrzeń i jej układ
W sali TUS powinno być wystarczająco miejsca, by:
- wszyscy uczestnicy mogli swobodnie usiąść w kręgu lub przy stoliku,
- wykonywać ćwiczenia ruchowe (np. odgrywanie scenek, zabawy z ruchem),
- stworzyć kilka stref funkcjonalnych (np. miejsce do pracy w grupie, relaksu, gier czy ćwiczeń indywidualnych).
Najlepiej, jeśli sala ma powierzchnię minimum 20–25 m² przy grupie 5–8 osób. Przy większej grupie przestrzeń powinna być proporcjonalnie większa, by nie powodować ścisku i chaosu.
3. Meble i wyposażenie
Podstawowe wyposażenie sali TUS to:
- krzesła dla uczestników i prowadzącego – najlepiej ustawione w kręgu (brak barier, ułatwia komunikację),
- niski stolik lub kilka mniejszych – do pracy w parach lub małych grupach,
- mata lub dywan – do zabaw ruchowych, ćwiczeń relaksacyjnych, siedzenia „na luzie”,
- tablica suchościeralna lub flipchart – do zapisywania zasad, schematów, emocji,
- zamykana szafka lub regał na pomoce i materiały.
Dobrze, jeśli meble są lekkie, łatwe do przestawiania i bez ostrych krawędzi.
4. Materiały pomocnicze i sensoryczne
Warto przygotować kącik z pomocami, które będą wykorzystywane w trakcie zajęć. Może on zawierać:
- karty emocji, historyjki społeczne, plansze do scenek,
- kostki emocji, planszówki i gry społeczne,
- przedmioty sensoryczne: gniotki, piłeczki antystresowe, piórka, koce obciążeniowe,
- zestaw do ćwiczeń oddechowych i relaksacyjnych (np. piórka, świeczki LED, obrazki do wizualizacji).
Dobrze, jeśli pomoce są łatwo dostępne, ale jednocześnie przechowywane w sposób uporządkowany, by nie rozpraszały dzieci, gdy nie są używane.
5. Kolory, światło i dekoracje
Wystrój sali ma duże znaczenie – powinien być stonowany, ale jednocześnie przyjazny i zachęcający. Wskazówki:
- Kolory ścian i mebli powinny być ciepłe, naturalne – beże, pastele, zielenie. Unikaj jaskrawych, krzykliwych barw.
- Oświetlenie najlepiej naturalne, wspomagane światłem ciepłym (żarówki 2700–3000K). Świetlówki i zimne światło mogą być drażniące.
- Na ścianach warto powiesić plansze z emocjami, „kodeks grupy”, zasady TUS, schematy komunikacyjne. Dobrze, jeśli dekoracje są funkcjonalne i służą pracy na zajęciach.
- Można stworzyć tablicę postępów lub „ścianę sukcesów”, gdzie dzieci będą mogły wizualizować swoje osiągnięcia.
6. Bezpieczeństwo i komfort
Bezpieczeństwo to podstawa:
- usuń ostre, szklane i ciężkie przedmioty,
- zadbaj o dobre wentylowanie pomieszczenia,
- zabezpiecz kable, kanty mebli i wszelkie niebezpieczne akcesoria,
- miej pod ręką apteczkę oraz dane kontaktowe do rodziców/opiekunów.
Nie zapomnij też o przestrzeni do wyciszenia – nawet kącik z poduchą, miękkim fotelem lub namiotem sensorycznym może pomóc dziecku poradzić sobie z przebodźcowaniem.
7. Organizacja czasu i rutyna zajęć
W sali powinien znaleźć się widoczny plan zajęć – np. w formie obrazkowej (dla młodszych dzieci) lub punktowej. Rutyna i przewidywalność zajęć daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa.
Warto też wyznaczyć miejsce na:
- zegar/klepsydrę/odliczanie czasu – pomocne przy zmianach aktywności,
- sygnały przejść (np. dzwonek, piosenka, światło), które będą wskazywały zakończenie danej części zajęć.
Podsumowanie
Sala do zajęć TUS to nie tylko pomieszczenie – to przestrzeń wsparcia, relacji i rozwoju. Odpowiednia aranżacja pozwala dzieciom czuć się bezpiecznie, zmniejsza stres i chaos, a jednocześnie stwarza warunki do skutecznego nabywania nowych umiejętności społecznych. Jako trener czy organizator warto poświęcić czas na przemyślane urządzenie sali – z uwzględnieniem potrzeb uczestników, rodzaju planowanych aktywności i celów pracy terapeutycznej. To inwestycja, która naprawdę się opłaca.